Heel even weet ik me geen raad, Hoe moet ik nu een artikel schrijven over een iel stukje metaal wat iedere zeevisser in zijn of haar bezit heeft maar waarin feite nooit over geschreven wordt. Een speldwartel is namelijk te simpel om er veel woorden aan vuil te maken.
DOOR HET OOG VAN DE NAALD
De oorsprong van dit artikel ligt bij een vissessie afgelopen herfst op de Noordpier in Wijk aan Zee. Met twee medevissers sta ik daar te wachten op wat komt. Een van de vissers moet vanwege een aanbeet naar zijn hengel toe. Alledrie zijn we getuige van echt ouderwetse gullenbeet met een paar flinke beuken op de hengelstop en daarna een totaal slap gevallen hoofdlijn. Inderdaad verraad de witte buik een gulletje dat zich vergist heeft in het aas van de fortuinlijke visser. De hengel wordt weer beaasd en richting het Verenigd koninkrijk gegooid.
Tenminste dat was de bedoeling. Ik hoor een suizend geluid langs mijn hoofd scheren, ik buig me in een reflex naar voren en realiseer me een aantal seconden verder dat ik aan de dood ontsnapt ben. Mijn buurman kijkt in mijn richting en zegt met emotie` Dat scheelde weinig! De verantwoordelijke visser kijkt in mijn richting en realiseert zich inmiddels ook wat er is gebeurd. Zijn enige woorden zijn dan ook….Sorry Pim, dat ging effies helemaal fout.
We kijken naar de onderlijnen en we zien dat de hele wartel totaal is uitgebogen in de speld.
ELASTIEK, TOUW EN ANDERE INFERIEURE OPLOSSINGEN
Laat ik voor op stellen dat k erg blij was dat het lood een andere koers gekozen had dan de plek waar ik stond, maar het had voorkomen kunnen worden. Een dergelijk ondeugdelijke speldwartel moet gewoon bij het vissen op zee niet meer gebruikt worden. Zijn er speldwartels te noemen die beter of slechter zijn? Reden te meer om ze eens te testen.
Vroeger met mijn vader zag ik altijd vanaf de boot mensen vissen en die hadden als bevestiging tussen hun lood en hun onderlijn en stuk elastiek. Ook mijn vader deed dit. Waarschijnlijk omdat iedereen het deed aan boord. Toen ik als ”absorberende kennisspons”
naar de oorsprong vroeg van het gebruik van elastiek werd me meegedeeld dat het de klap opving bij het werpen. Waarschijnlijk wisten de mensen niet beter maar het was een onzinverhaal natuurlijk. Denk nu niet dat het niet meer voorkomt, want afgelopen zomer in Zeeland heb ik ze nog zien staan te gooien met hun “katapultmontage” Ook touwtjes, sleutelhanger ringen, connectors, paperclips en weckflesbanden werden ingezet om het lood te verbinden met de onderlijn.
Zolang de mensen geen ander en wellicht beter alternatief te zien of te horen krijgen zullen ze dit blijven gebruiken met alle gevaren van dien.
GIGA KRACHTEN
Weet u waarom de meeste wedstrijden in hun reglement hebben staan dat er niet gependeld mag worden? Als de worp niet goed wordt uitgevoerd of als er een “kink” in de kabel komt
ontstaan er levensbedreigende situaties. Stel u eens de kracht voor die een doorsnee zeevisser ontwikkelt bij het inzetten van een worp. Als een speldwartel of een onderlijn het begeeft en het lood schiet weg in een niet bedoelde richting, waar u zich dan toevallig bevindt, dan hoop ik het allerbeste voor u. Ik heb mijn twijfels of mijn hoop dan nog wel genoeg is. Ik ben eens bij een castingwedstrijd geweest en heb de jongens aan het werk gezien. Pure explosieve spierkracht en om dit alles op te vangen moet je gewoon kunnen vertrouwen op je materiaal.
We zijn inderdaad niet allemaal een kampioen casten zoals Danny Moeskop, Neil Mc. Kellow of Paul Kerry maar evengoed bent u ook in staat om iemand van het leven te beroven met uw werplood wanneer dit even niet doet wat u wilt. Ik ben dan waarschijnlijk niet zo een werpcrack als de bovenstaande mannen en houd ik me meer met het spelletje vissen bezig. Ik wil hoe dan ook niet met inferieur materiaal aan de waterkant staan.
KANT OF BOOTVISSERIJ
Maakt het veel verschil uit welke speldwartel je gebruikt op de boot of van de kant?
Mijn mening is dat het niets uitmaakt. Mijn enige keus bij een speld
wartel voor zee is dat deze een goed werkende tonwartel moet hebben en een sterke speld die ten alle tijden perfect sluit en die niet open gegooid kan worden. Van de kant is de worp die ingezet wordt de stuitende factor en zal het loodgewicht vrijwel altijd stoppen rond de 225 a 250 gram. Op de boot daarentegen heb ik wel eens tijdens een wedstrijd om toch nog vis te kunnen vangen een werpgewicht met ankers moeten gebruiken van 600 gram. Om dit gewicht met goed gevolg te kunnen lanceren is de worp niet eens zo heel belangrijk als wel het gewicht. Een loodgewicht van meer dan een pond vliegend door de lucht is een gevaarlijk projectiel. Hier is dus het gewicht van het werpgewicht de beperkende factor waardoor ik mijn materiaal hierop moet afstemmen.
Als ik straks weer naar Noorwegen ga en ik vis met een pilker van meer dan een kilo op meer dan honderd meter water dan kunt u zich voorstellen dat niet het werpgewicht bepalend is maar het pilker gewicht en de mogelijke kracht van een hard vechtende gul of koolvis. Hier is dus een zeer sterke speld ook te prefereren. Afgelopen jaar in Noorwegen heeft vriend Kees drie keer echt ongelofelijke mazzel gehad doordat tijdens een dril van een 12 kilo plus koolvis tot drie keer zijn wartelspeld gebroken was en hij toch de vis wist te landen door continu druk op zijn lijn te hebben gehouden. Had hij slack gegeven dan had hij ze zeker verspeeld. De speld was volledig kapot getrokken en dan praat je maar over een vis van rond de tien kilo.
SPELDWARTEL EN ZOUT BIJTEN ELKAAR
Koopt u net als ik de speldwartels per honderd, dan moet u echt niet die speldwartels kiezen.
die al roesten bij het opendoen van je zeeviskoffer. Waarschijnlijk bent u een type die alle onderlijnen afspoelt met zoet water en hebt daardoor waarschijnlijk geen probleem. Ik spoel mijn molens en hengels perfect af, maar de wartels krijgen die wasbeurt zelden. Meestal sloop ik na een sessie alle onderdelen en maak een nieuwe onderlijn, omdat ik weet dat een onderlijn beschadigt door steenstort en andere obstakels. De wartels gaan in een speciaal bakje maar oxideren door weersinvloeden en voornamelijk zout. Alles wordt tenslotte aangetast door deze verwoestende stof. De speldwartel gaat steeds meer achteruit totdat het over is en er dus iets kan gebeuren zoals ik in het begin beschreven heb.
In het zoete water waar ik erg veel vis op paling, snoek en snoekbaars vis ik altijd zo licht mogelijk omdat er niet met giga krachten tijdens het werpen hoeft te worden gerekend. Alleen met de visserij op dikke paling in de vaargeulen van grote wateren neem ik ook weer een zeewartel. Met speldwartels en onderlijnen en voorslagen ben ik niet benauwd. Natuurlijk hoef je niet met kabeltouw als voorslag te vissen omdat dit ook weer een uiterste is. Vis zodanig dat je gezond verstand zegt dat het verantwoord is om er mee te gooien. Ik hoorde van mijn vriend Steve Souter (redacteur bij Sea Angler) dat er in Schotland wedstrijden zijn waar je alleen maar mee mag doen als je onderlijn minimaal 70/00 is. Een loffelijk streven maar wat voor zin heeft het als de verbinding lood onderlijn inferieur van kwaliteit is? Ook hier zou een oplossing zijn als er vanuit de fabriek een aanduiding kwam op de verpakking wat de breekkracht van de wartels was. In de Big Game wereld is het heel gewoon om bij een speciale visserij een bepaalde speldwartel of tonwartel te gebruiken. Een montage is tenslotte net zo sterk als het zwakste punt. Alles moet tip top in orde wezen.
WELKE WARTELS ZIJN ER ALLEMAAL OP DE MARKT
De meeste wartels die in Nederland gebruikt worden zijn de speldwartels met de ronde bocht. Ze zijn meestel per 10, 25 of per 100 te koop. Let vooral eens op de speld. Als het modellen zijn waarbij het speldje dichtgedrukt moet worden en er alleen maar een palletje achter een richeltje moet worden geklikt heeft u kwalitatief de minste in handen. Bij een beetje kracht trek je speldpin uit het richeltje en is de wartel open.
Je kent ook de modellen die een speld hebben waarbij het palletje aan het eind een klein bochtje heeft dat achter het richeltje valt en niet open te trekken valt bij normaal gebruik omdat het gebogen palletje achter de richel geborgd zit.
In Zeeland kocht ik op Walcheren bij een viszaak een aantal wartels die qua model erg goed er uit zagen, met twee gebogen haken aan een tonwartel maar die van zulk ondeugdelijk materiaal waren gemaakt dat ik met mijn handen aan het lood trekkend het geheel makkelijk open kon trekken. Het materiaal was hier gewoon slecht, ondanks dat de wartel goed van model was.
In Engeland wordt de ovale splitring veel gebruikt. Ook bij dit model, wat absoluut goed te noemen is heb je goed materiaal en het bekende “pisbakken”staal. Bij de goede modellen zit er in de bocht een klein uitstekend puntje waardoor je veel sneller het lood kunt monteren en verwisselen. Het nadeel is dat er standaard geen tonwartel bijzit dat ik wel prefereer omdat de onderlijn dan beter over de bodem kan rollen. Als u de grote losse tonwartels koopt maakt u in een handomdraai een “toppertje”
De allerbeste wartels zijn in mijn opinie de dasspeld wartels. Een grote zware wartel met een omgebogen pin die achter de speld valt en met geen mogelijkheid open te trekken is.
Ook zijn de grote extra zware tonwartels in combinatie met een zware losse speld of ovale splitring top.
Voorkom dat u echt aangetast materiaal gebruikt al was het alleen maar om uw buurman een plezier te doen.
